Lament Proroka jest spowodowany twardym sercem Izraela. Pomimo wielkich dzieł Boga, Naród Wybrany odrzuca Dekalog. Każdy z nas oddalił się od Boga, zszedł z drogi Przykazań, pozwolił sobie na wędrówkę po ścieżkach grzechu. Popatrzmy na nasze życie osobiste i społeczne. Uczyńmy to w świetle Dekalogu i odrzućmy wszystko, co sprzeciwia się Bożej wizji świata.

Faryzeusze i uczeni w Piśmie wielokrotnie oskarżali Jezusa o łamanie Prawa Mojżeszowego. Jezus nie przeciwstawiał się Prawu, lecz jego niewłaściwym interpretacjom, szczególnie tym akcentującym literę Prawa. Prawo nadane przez Boga, przypominane przez proroków, nie może być zmieniane ani przez zmianę nawet najdrobniejszej litery, ani tym bardziej przez rozmywanie jego znaczenia dla życia i zbawienia człowieka. Jezus jest wypełnieniem Prawa i spełnieniem zapowiedzi proroków. On w sposób doskonały przestrzegał przykazań, a realizację przepisów Prawa wypełnił miłością.

Przypowieść o niemiłosiernym dłużniku jest też w głębszym sensie przypowieścią o Bogu miłosiernym i odpuszczającym największe długi naszych grzechów. Codziennie modlimy się słowami: „odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”. Jeśli brak w nas przebaczenia bliźnim – zamykamy nasze serce na Boże przebaczenie. Nie bądźmy „niegodziwcami”, którzy sami chcą doznać łaski, a nie są litościwi wobec tych, którzy zawinili wobec nas. Uczmy się miłosierdzia od Boga.

Rekonstrukcja zdarzeń w rodzinnym mieście Jezusa, w Nazarecie, wprowadza nas w zakłopotanie. Początkowe życzliwe przyjęcie zmienia się w nieubłaganą wrogość. Jezus przypomniał swoim rodakom, że miłość i łaskawość Pana Boga nie ograniczają się do elitarnej grupy ludzi. Prorok Eliasz nie pomógł w cudowny sposób żadnej z głodujących izraelskich wdów, lecz pogańskiej wdowie z Sarepty koło Sydonu. Beneficjentem Bożej łaski był Syryjczyk Naaman, do uzdrowienia którego przyczynił się prorok Elizeusz. Szok mieszkańców Nazaretu nie powinien nas dziwić, ale raczej skłonić do refleksji. My też niekiedy dzielimy ludzi na lepszych i gorszych. Jednych darzymy sympatią, dla innych zostaje pogarda.

Jezus w jawny sposób próbował zasypywać przepaść, jaka się rozwierała pomiędzy grzesznikami i pozostałymi ludźmi. Próby niwelowania podziałów pomiędzy ludźmi przez stwierdzenie, że nie ma grzechu i nikt nie jest grzesznikiem, są błędne. Jezusowa metoda usuwania podziału polegała na pokornym uznaniu, że każdy jest – w jakimś stopniu – grzesznikiem i potrzebuje Bożego przebaczenia i miłosierdzia. Św. Jan Apostoł pisze: Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy (1 J 1,8).

Z dyskusji Chrystusa z Jego przeciwnikami dowiadujemy się, że człowiek musi przyjąć zbawcze działanie płynące z krzyża. Ci, którzy należą do Chrystusa, krzyżują swoje ciało i biorą je w niewolę. W Wielkim Poście musimy głęboko przemyśleć prawdę o Krzyżu, na którym został podwyższony Syn Boży. Krzyż jest znakiem niepojętej miłości Boga do człowieka. Słowo Boże w sposób szczególny akcentuje sprawę naszego stosunku do drugich, sprawę właściwego miłowania braci. Miłując nieprzyjaciół, stajemy się podobni do naszego Ojca niebieskiego. Bóg jest cierpliwy i nieraz całymi latami czeka na nawrócenie grzesznika. Prawda życiowa domaga się, abyśmy pomniejszyli liczbę swoich nieprzyjaciół. Uczmy się od ukrzyżowanego Jezusa tej prawdziwej miłości do Boga i bliźniego.

W życiu człowieka są takie chwile, w których czuje się bezsilny wobec problemów, jakich doświadcza. Nikt nie jest wolny od problemów. Świat proponuje wiele rozwiązań, w większości fałszywych i nieskutecznych. Jest jednak skuteczny sposób radzenia sobie z trudnościami życiowymi. „Błogosławiony mąż, który pokłada ufność w Panu, i Pan jest jego nadzieją.” Z Panem możemy przejść te wszystkie sytuacje bezpieczną nogą i być na tyle silnymi, że żadna przeciwność nie będzie dla nas beznadziejna i nie uczyni nam krzywdy.

Chrystus, zdążając do Jerozolimy, zapowiadał apostołom czekające Go wyszydzenie, biczowanie i śmierć krzyżową. Jezus Chrystus wyjaśniał uczniom, sprzeczającym się o pierwsze miejsce w królestwie niebieskim: Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć (Mt 20,28). Chrystus wzywa wszystkich swoich uczniów do postawy służebnej.