Obrzęd pojednania jednego penitenta, czyli najczęściej stosowana forma celebracji sakramentu pokuty i pojednania w Polsce, przedstawia bardzo prosty i jednocześnie logiczny schemat. Każdy element celebracji ma swoje miejsce oraz odpowiednie znaczenie.

Niniejszy tekst pomoże nie tylko poznać (lub przypomnieć sobie), czym jest sytuacja moralna oraz w jaki sposób tę wiedzę można wykorzystać w konfesjonale, ale również pokaże, jakie mogą być konsekwencje nieuwzględniania jej przez spowiednika. Stanowi on odrębną, zamkniętą całość. Warto jednak czytać go łącznie z artykułami dotyczącymi czynu ludzkiego i opcji fundamentalnej1. Problematyka tych opracowań bowiem „zazębia” się i uzupełnia.

Jan Paweł II, przemawiając w Apparecida, w Brazylii, 4 lipca 1980 r. do kleryków tamtejszego seminarium, powiedział: „Moi drodzy klerycy – gdy spotykam się z wami dzisiejszego popołudnia, mimo woli wracam pamięcią do mojego seminarium i do czasu mojego przygotowania się do kapłaństwa. Nie wstydzę się powiedzieć, że wspominam z tęsknotą tamte lata seminaryjne. Ze wzruszeniem i czcią myślę o dobrych kapłanach, którzy z wielką gorliwością, wśród licznych trudności, przygotowywali mnie, abym został kapłanem...

Każdy chrześcijanin jest powołany do radykalnego zerwania z grzechem i zdecydowanego przeciwstawienia się „światu”, do wyrzeczenia się siebie i opuszczenia wszystkiego dla Chrystusa, do ofiary i ascezy życia, do ukazywania wyzwalającej mocy Ewangelii dla panujących na świecie mód i stylów życia.

W każdym człowieku wierzącym jest pragnienie życia w zgodzie z przykazaniami i Ewangelią Chrystusa. Im człowiek pozostaje w bliższym kontakcie ze swoim Zbawicielem, tym to pragnienie jest większe, bardziej wyraźne stają się także porażki oraz świadomość swojej ludzkiej małości i słabości. Szczególnie silnie doświadczają tego kobiety, dla których kolejne upadki są bolesną raną zadawaną samym sobie, ale przede wszystkim tym, których kochają.

Podobno Bóg jest wszechwiedzący i wszechmocny. On zna nasze wnętrze jak nikt inny. Dlatego oczekuje od nas większej otwartości na Jego obecność. Tymczasem życie codzienne wydaje się być po brzegi wypełnione pracą. Ciągłe stawianie czoła wymagającej rzeczywistości wyzwala niekiedy niezdrowe emocje, które mogą niekorzystnie odbić się na relacjach, panujących w rodzinie.

W każdym kościele parafialnym jest dokładnie zlokalizowane miejsce odnowy duchowej, nadprzyrodzonej, postulowanej przez Chrystusa na każdej stronie Ewangelii. To konfesjonał! Nie jest to bynajmniej miejsce tak wyeksponowane jak ołtarz, wyniesione ponad ziemię jak ambonka, świecące jak wieczna lampka. Konfesjonał lubi kryć się w cieniu, w cichym, niewidocznym kącie kościoła, jak ów ewangeliczny celnik, który skulił się w cieniu filara i bijąc się w piersi, szeptał: Boże, bądź miłościw mnie grzesznemu! (por. Łk 18,13).

Wiara jest odpowiedzią człowieka na wezwanie Boga, który kieruje do niego zaproszenie do przyjęcia daru zbawienia i współpracy z Jego łaską, aby ów dar wydał w życiu konkretnego człowieka oczekiwane owoce. Istotne jest, aby człowiek zdawał sobie sprawę z faktu, że ta odpowiedź nie może być jednorazowa, ale musi stać się procesem, w którym, pracując nad własnym charakterem, wzrasta się w doskonałości i zaufaniu Bogu.